บทที่ 21 ออกไม้ตาย

เดิมทีโจวอี้หมินตั้งใจว่าจะรีบกลับเข้าเมืองทันทีหลังจากกินข้าวเสร็จ เพื่อให้ลุงสามช่วยไปบอกช่างเฉินทำอะไหล่สำหรับบ่อน้ำบาดาลอีกสี่ชุด และถือโอกาสนำวัตถุดิบอาหารกลับมาเพิ่ม เพราะของในครัวบ้านเขามีน้อยเกินไป ทำอาหารดีๆไม่ได้เลย

อย่างไรก็ตาม เมื่อผู้ใหญ่บ้านหวังจากหมู่บ้านซ่างสุ่ยมาหา และบอกว่าอยากจะล่าสัตว์มาแลกอาหารด้วย โจวอี้หมินจึงตัดสินใจเลื่อนแผนกลับเข้าเมืองไปเป็นวันพรุ่งนี้แทน เพื่อจะได้ไม่ต้องเดินทางไปกลับให้ยุ่งยาก

อีกอย่างคือใกล้จะค่ำแล้ว ย่าของเขาก็ไม่อยากให้เขาเดินทางตอนกลางคืน เพราะหากพบกับพวกโจรระหว่างทางก็จะเป็นเรื่องใหญ่ได้ ในยุคที่คนกินไม่อิ่มแบบนี้ มีคนที่ยอมเสี่ยงชีวิตทำเรื่องอันตรายอยู่ไม่น้อย

ย่าของโจวอี้หมินอดจะบ่นอยู่ในใจไม่ได้ว่า ทำไมทุกเรื่องในหมู่บ้านถึงต้องมาพึ่งหลานชายของเธอตลอด พวกคุณทำอะไรกันอยู่? ถ้าทำได้ก็ทำ ถ้าทำไม่ได้ก็อย่าทำดีกว่า!

เมื่อมีบ่อน้ำบาดาล การใช้น้ำก็สะดวกขึ้นมาก

น้ำในโอ่งเต็มจนล้น ย่าพอใจมาก ยิ้มไม่หุบเลยทีเดียว

โจวอี้หมินอาบน้ำเสร็จ เขาเคยชินกับการอาบน้ำแบบคนภาคใต้ในชาติก่อน บางอย่างจึงปรับตัวได้ยากในระยะเวลาอันสั้น

เพียงแต่สถานที่อาบน้ำที่บ้านคุณปู่ไม่ค่อยสะดวกสบายเท่าไร

เขาคิดว่า อาจจะต้องปรับปรุงบ้านคุณปู่คุณย่าใหม่ด้วย ไม่ใช่แค่เพื่อให้คุณปู่คุณย่าอยู่สบายขึ้นเท่านั้น แต่เขาเองก็จะกลับมาที่นี่บ่อยๆ ด้วย

หลังอาบน้ำเสร็จ เขาจึงไปคุยกับคุณปู่

“ปู่ครับ ผมว่าเราลองสร้างห้องเพิ่มที่ด้านขวาของบ้านอีกสองห้องดีไหมครับ? แล้วก็ปรับปรุงภายในบ้านหลังเก่าด้วย” โจวอี้หมินพูด

คุณปู่ชะงักไปเล็กน้อย คิดในใจว่า ต่อให้เธอจะกลับมานอนค้างบ่อยๆ ห้องที่มีอยู่ก็พอแล้วนี่

แถมยังมีห้องว่างอยู่อีกห้องหนึ่งด้วยซ้ำ

“จำเป็นด้วยหรือ?” คุณปู่ถาม

การต่อเติมห้องสองห้อง และปรับปรุงภายในบ้านหลังเก่า ต้องใช้เงินไม่น้อย

เขาคิดว่าพวกเขาอายุก็มากกันแล้ว อยู่บ้านนี้จนชินแล้ว ไม่ต้องทำอะไรเพิ่มก็ได้ เก็บเงินไว้ให้หลานชายสร้างครอบครัวดีกว่าไหม?

โจวอี้หมินเข้าใจความคิดของผู้เฒ่า

ดูท่าจะต้องใช้ไม้ตายแล้ว

“ปู่ครับ! ต่อไปผมคงกลับมานอนที่นี่บ่อยๆ ทำให้น่าอยู่หน่อยดีกว่า

อีกอย่าง ถ้าผมแต่งงาน หลานสะใภ้ของปู่ก็ต้องกลับมาบ่อยๆ ใช่ไหมครับ แล้วถ้ามีลูกอีก ปู่กับย่าจะมีเหลนชายเหลนสาวเพิ่มขึ้น บ้านนี้จะพออยู่กันเหรอ”

คุณปู่ยังไม่ทันพูดอะไร คุณย่าก็รีบแทรกขึ้นทันที

“ใช่ๆๆ ต้องสร้างบ้านให้ใหญ่หน่อย เดี๋ยวไม่พออยู่” เธอจินตนาการไปถึงการมีเหลนชายเหลนสาวตัวน้อยๆเต็มบ้านแล้ว

“งั้นพรุ่งนี้ฉันจะไปหาคนมา” คุณปู่ที่คิดถึงอนาคตของหลานสะใภ้ เหลนชายเหลนสาวของตัวเองก็รีบเห็นด้วยขึ้นมา

ดูเหมือนว่ามุกนี้จะได้ผลดีจริงๆ โจวอี้หมินใช้ทีไรก็ไม่เคยพลาด

ยามค่ำคืน โจวอี้หมินที่เบื่อๆ ก็ได้แต่เดินเล่นใน "ร้านค้า" ในสมอง

คุณย่าถือโคมไฟน้ำมันเพียงดวงเดียวในบ้านเข้ามาในห้องของโจวอี้หมิน ที่หมู่บ้านโจวไม่มีไฟฟ้า ทุกบ้านต่างใช้โคมไฟน้ำมันหรือเทียนไข

โคมไฟน้ำมันถือเป็นเครื่องให้แสงสว่างที่พบได้บ่อยที่สุดในชนบท

เหมือนกับโคมที่คุณย่าถือเข้ามานี่แหละ ส่วนบนเป็นหัวโคมที่มีรูปร่างเหมือนปากกบ ทำจากทองเหลือง ส่วนฐานโคมและกระบอกไฟที่ป้องกันลมทำจากแก้ว

โคมไฟน้ำมันที่คุณภาพดีหน่อย หัวโคมจะมีปุ่มรอบๆ หลายจุด ด้านข้างจะมีเฟืองเล็กๆ สำหรับควบคุมความสูงของเชือกฝ้าย เชือกฝ้ายจะยื่นลงไปในฐานโคม หัวโคมจะถูกขันติดกับฐานโคมโดยใช้เกลียว ดังนั้นหัวโคมจึงสามารถหมุนติดกับฐานโคมได้

ในฐานโคมจะเต็มไปด้วยน้ำมัน เชือกฝ้ายจะดูดน้ำมันขึ้นมาที่ปลายเชือก เมื่อใช้ไม้ขีดไฟจุดปลายเชือกฝ้าย และครอบด้วยกระบอกไฟ ก็จะจุดไฟเสร็จสมบูรณ์

นอกจากนี้ ยังมีโคมไฟน้ำมันชนิดที่กันลม สำหรับใช้งานกลางแจ้งหรือภายนอกอาคารด้วย

ชีวิตยามค่ำคืนของคนสมัยนี้เรียบง่ายมากไม่หวือหวา คู่สามีภรรยาอาจจะพอมีอะไรทำกันบ้าง แต่คนอื่นๆก็จะรีบเข้านอนแต่หัวค่ำเพื่อประหยัดน้ำมันและเทียนไข

ด้วยเหตุนี้ ทุกครั้งที่มีคนฉายหนังมาฉายที่หมู่บ้าน ก็จะกลายเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นของทั้งหมู่บ้านทันที

เช้าวันถัดมา คุณย่าทำหมั่นโถวแป้งขาวและไข่ต้ม

คราวนี้พวกเขาไม่ได้แอบนึ่งหมั่นโถวข้าวโพดไว้ด้วย เพราะกลัวว่าโจวอี้หมินเห็นแล้วจะโมโห แต่ก็ยังให้โจวอี้หมินกินไข่ต้มอยู่ดี

คุณย่าแทบจะช่วยบีบยาสีฟันให้หลานชายด้วยซ้ำไป

หลังจากกินอิ่มแล้ว โจวอี้หมินก็เห็นคุณปู่ไปตามคนในหมู่บ้านที่สามารถสร้างบ้านได้ เขาเองก็เดินตามไปพร้อมกับหยิบบุหรี่ออกมาแจกทุกคน

“โอ้! ต้าเฉียนเหมิน(เป็นชื่อยี่ห้อบุหรี่ที่ได้รับความนิยมในจีน) นี่ฉันยังไม่เคยสูบเลยนะ! อี้หมิน นายจะสร้างบ้านยังไง?” โจวจื้อหมิงไม่กล้าสูบ เลยเก็บบุหรี่ไว้แทน

เขาอายุสี่สิบกว่าแล้ว แต่เป็นคนรุ่นราวคราวเดียวกับโจวอี้หมิน

เมื่อครู่ปู่ของโจวอี้หมิน หรือที่จริงก็คือทวดของเขาเอง ได้บอกกับเขาว่า การต่อเติมบ้านครั้งนี้เป็นความคิดของโจวอี้หมิน เขาจึงถามโจวอี้หมินถึงแผนการ

โจวอี้หมินจึงบอกความต้องการของตัวเองออกมา โดยเฉพาะเรื่องห้องน้ำ

โจวจื้อหมิงจำเอาไว้อย่างละเอียด ไม่ได้รู้สึกแปลกใจอะไร เพราะรู้ดีว่าลูกพี่ลูกน้องคนนี้เติบโตในเมือง จึงมีมาตรฐานการใช้ชีวิตที่สูงกว่าคนในชนบทเป็นธรรมดา

“ถ้าอย่างนั้น คงต้องใช้เงินพอสมควรเลย”

“ไม่เป็นไร! พี่จื้อหมิงทำตามที่ผมบอกไปได้เลยครับ ขาดเหลืออะไรบอกผม ผมจะหามาให้เอง อีกอย่าง ขอให้เรียกคนมาช่วยเยอะหน่อย จะได้เสร็จเร็วๆ กินข้าวก็กินที่บ้านผมนี่แหละครับ”

“ไม่มีปัญหา!”

ตอนนี้ใครในหมู่บ้านไม่รู้บ้างว่าบ้านนายกินดีขนาดไหน? ทุกคนต่างพากันอิจฉา แต่ไม่มีใครรู้สึกไม่พอใจเลย

“ว่าแต่นายมีไม้ขื่อ (คานรับน้ำหนักหลังคา) หรือยัง?”

การสร้างบ้านก็มีวัสดุหลักๆ ไม่กี่อย่าง หิน อิฐดิน ไม้ และกระเบื้อง

หินใช้สร้างฐานราก อิฐดินทำได้เองโดยใช้แม่พิมพ์และตากแห้ง ไม้ส่วนใหญ่ใช้ทำบานประตูหน้าต่างและคานรับน้ำหนักหลังคา ส่วนกระเบื้องต้องไปซื้อที่เตาเผากระเบื้อง

ในบรรดาวัสดุเหล่านี้ คานไม้ถือเป็นวัสดุที่สำคัญที่สุด ไม่ใช่ไม้ทุกชนิดจะเอามาทำคานได้ ก่อนอื่นลำต้นต้องตรงก่อน ไม้ต้องไม่คดงอและไม่แตกหักง่าย

ไม้ที่ใช้ทำคานได้มักจะมีราคาแพง

โจวอี้หมินเห็นคุณปู่ส่ายหน้า ก็ถามขึ้นว่า “แล้วบ้านไหนมีเหลือบ้างครับ?”

“บ้านต้าชุนไง! บ้านเขามีไม้ดีๆ อยู่สิบกว่าท่อนนะ”

“งั้นเดี๋ยวผมไปคุยกับเขาเอง”

โจวจื้อหมิงคิดอยู่ครู่หนึ่ง ก่อนจะเสริมว่า “อี้หมิน ถ้านายสะดวก ช่วยเอาปูนซีเมนต์กับปูนขาวกลับมาด้วยก็แล้วกัน”

ถ้ามีหินปูนก็ใช้ได้ เพียงแค่นำไปเผาในอุณหภูมิสูงก็จะได้ปูนขาว จากนั้นเติมน้ำลงไปก็จะกลายเป็นปูนขาวที่ใช้ฉาบผนังได้

“ได้ครับ เดี๋ยวผมจะเตรียมมาให้” โจวอี้หมินรับปาก

ของพวกนี้ช่างกู้หาได้แน่นอน

“งั้นก็เอาตามนี้แหละ! ผมจะพาคนไปหาหินที่ทุ่งนา ส่วนอิฐดินในหมู่บ้านก็มีเหลืออยู่ คุณไปบอกผู้ใหญ่บ้านใช้ได้เลย เดี๋ยวใช้ไปเท่าไหร่ ค่อยคืนกลับไปก็ได้

กระเบื้องไม่ต้องรีบ รอให้วางคานเสร็จก่อน แล้วผมจะไปเลือกของดีๆ จากเตาเผาให้”

เตาเผากระเบื้องอยู่ไม่ไกลจากหมู่บ้านโจวเท่าไหร่ ช่างปั้นกระเบื้องที่ทำงานในเตาเผาก็จะเรียกว่าช่างปั้น อย่าดูถูกอาชีพนี้ เพราะถือเป็นงานที่คนในชนบทหลายคนใฝ่ฝันอยากทำ

“งั้นรบกวนพี่จื้อหมิงด้วยนะครับ”

โจวจื้อหมิงโบกมือไปมา เขาต้องขอบคุณโจวอี้หมินมากกว่าที่ให้โอกาสมาช่วยงานนี้ เรื่องอาหารการกินก็ไม่ต้องพูดถึง ต้องดีกว่าในโรงอาหารของหมู่บ้านแน่นอน ค่าแรงก็ดีกว่าการทำไร่นาอีกมาก

มองตามหลังโจวจื้อหมิงที่เดินจากไป โจวอี้หมินก็ออกจากบ้านเช่นกัน มุ่งตรงไปบ้านต้าชุน

เขาไม่รู้จักบ้านต้าชุน แต่ไม่เป็นไร ไลฝูกับพวกเขามาแล้ว เขาพาไปได้

ในเมื่อเป็นคนเสนอเรื่องสร้างบ้านเอง ก็ต้องไม่ปล่อยให้คุณปู่คุณย่าลำบาก

(จบบท)