บทที่ 16 ขุดบ่อ

โจวอี้หมินเริ่มเล่าเรื่องแต่งงานและสร้างบ้านให้ปู่ย่าฟัง

ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อ คนแก่ชอบฟังเรื่องพวกนี้จริงๆ

เป็นไปตามคาด เมื่อปู่กับย่าได้ยินว่าหลานชายคนโตจะสร้างบ้านและจะแต่งงาน เพื่อให้พวกเขาได้เลี้ยงเหลนๆ สมองของทั้งสองก็เริ่มจินตนาการไปไกล จนลืมเรื่องอื่นๆ ไปหมดสิ้น

“ดีๆ มีเหลนหลายๆคน ย่าจะช่วยเลี้ยงเอง” ย่าพูดพลางยิ้มจนเห็นฟัน

เธอเก็บนมผงและน้ำตาลทรายแดงเข้าที่

นมผงนั้นไม่ค่อยได้เห็นมากนัก เธอจึงไม่รู้ว่ามันดีหรือไม่ดี แต่สำหรับน้ำตาลทรายแดงนี้เป็นน้ำตาลที่ดีที่สุดเท่าที่เธอเคยเห็นมา เนื้อละเอียด ไม่มีสิ่งเจือปนและไม่มีกลิ่นแปลกๆ

ในตอนนี้ น้ำตาลในประเทศจีนยังเป็นของหายากมาก

จนกระทั่งปีหน้า สถานการณ์อาจจะดีขึ้น เพราะในเดือนพฤศจิกายนปี 1960 ผู้นำของคิวบาจะมาเยือนจีน

ต้องเข้าใจก่อนว่า คิวบาเป็นประเทศที่มีภูมิอากาศแบบป่าฝนเขตร้อน ภาคเกษตรกรรมหลักคือการปลูกอ้อย พื้นที่ปลูกอ้อยครอบคลุมถึง 55% ของพื้นที่เพาะปลูกทั้งหมดของประเทศ อุตสาหกรรมหลักของคิวบาคือการผลิตน้ำตาล โดยมีสัดส่วนการผลิตน้ำตาลคิดเป็น 7% ของผลผลิตน้ำตาลโลก และมีปริมาณการผลิตน้ำตาลต่อหัวสูงที่สุดในโลก คิวบาจึงได้รับการขนานนามว่าเป็น "ถังน้ำตาลของโลก"

เพื่อสนับสนุนการสร้างเศรษฐกิจของกลุ่มประเทศสังคมนิยม และเพื่อให้มีน้ำตาลเพียงพอต่อความต้องการในประเทศ จีนได้ลงนามในข้อตกลงกับคิวบา เพื่อจะนำเข้าน้ำตาลจากคิวบา 400,000 ตันต่อปี

ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา น้ำตาลคิวบาก็กลายเป็นความทรงจำของคนรุ่นนั้น

“พี่ใหญ่ๆ...”

เสียงของพี่น้องสามคนแห่งบ้านไลฝูดังมาจากด้านนอก ใกล้เข้ามาเรื่อยๆ

“เช็ดน้ำมูกให้สะอาด แล้วก็ล้างมือด้วย” โจวอี้หมินบอกกับเด็กทั้งสามคน

โดยเฉพาะไลไฉ เด็กชายที่น้ำมูกไหลจนเกือบถึงริมฝีปาก แล้วเขาก็ดึงมันกลับขึ้นไป ดูแล้วทำให้โจวอี้หมินรู้สึกพะอืดพะอม

ส่วนไลฟางก็ดีหน่อย แต่ชอบดูดนิ้ว

ถ้าพ่อแม่บอกให้ทำความสะอาด พวกเขาก็อาจจะทำแบบขอไปที แต่เมื่อพี่ใหญ่สั่งให้เช็ดน้ำมูกและล้างมือ พวกเขาไม่กล้าทำชุ่ยๆ ทุกคนทำอย่างตั้งใจ

โจวอี้หมินตักน้ำจากบ่อมา แล้วพาทั้งสามคนไปที่ใต้ต้นพุทรา เพื่อช่วยพวกเขาล้างมือ

น้ำที่ใช้ล้างมือก็ถูกเทรดโคนต้นพุทราไปด้วย

“พี่ใหญ่ดูสิ หนูล้างสะอาดไหม” ไลฟางอวดมือที่ล้างสะอาดของเธอให้โจวอี้หมินดู

โจวอี้หมินพยักหน้า “อืม! ดีมาก เข้าบ้านได้แล้ว เดี๋ยวย่าจะชงนมผงให้พวกเธอดื่ม”

คุณย่าที่อยู่ในบ้านได้ยินหลานชายพูดแบบนั้น ก็เลยต้องเปิดถุงนมผงออกมา แล้วหยิบถ้วยมาใส่นมผงให้แต่ละคนคนละช้อน เติมน้ำอุ่นลงไปแล้วคนจนเข้ากัน

กลิ่นหอมนมโชยออกมา

“ดื่มได้แล้วนะ แล้วอย่าลืมว่าพี่ใหญ่ใจดีแค่ไหน”

พูดประโยคนี้อีกแล้ว โจวอี้หมินฟังแล้วรู้สึกขำไม่ออก

เด็กๆไม่เคยดื่มอะไรที่อร่อยแบบนี้มาก่อน พวกเขาเลียถ้วยจนสะอาดเกลี้ยง

ยกเว้นปู่ของเขาที่ชอบดื่มเหล้า จึงไม่สนใจที่จะดื่มนม

“ไปเรียกแม่ของพวกเธอกลับมา” หลังจากไลฝูดื่มเสร็จ ย่าก็สั่งเด็กๆ

…

ที่โรงอาหารของหมู่บ้าน หัวหน้าหมู่บ้านและคนอื่นๆ ต่างพากันยิ้มแย้มเมื่อเห็นมันฝรั่งพวกนั้น เพราะพวกมันทำให้หมู่บ้านไม่ต้องกังวลเรื่องขาดแคลนอาหารจนกว่าจะถึงฤดูเก็บเกี่ยว

“พวกเธอเป็นคนล่ากวางมา พวกเธอแต่ละคนเอามันฝรั่งไปคนละ 10 จินได้” หัวหน้าหมู่บ้านยังมีเหตุผลอยู่

ถ้ายังมีใครจะมาพูดอะไรก็อย่าหาว่าเขาไม่ปราณีแล้วกัน

โจวต้าฝูและคนอื่นๆ ก็ไม่เกรงใจ รีบเลือกมันฝรั่ง 10 จินของพวกเขาไปทันที

พวกเขาสมควรได้รับมัน

“นั่นมันอะไร?” หัวหน้าหมู่บ้านชี้ไปที่เศษเหล็กพวกนั้นแล้วถาม

“ไม่รู้เหมือนกัน เป็นของลุงสิบหก พวกเราจะยกไปให้เขาทีหลัง”

หัวหน้าหมู่บ้านรู้ว่าโจวอี้หมินกลับมาที่หมู่บ้านแล้ว ก็เลยตั้งใจจะไปขอบคุณเขาด้วยตนเอง

ต้องขอบคุณโจวอี้หมินที่ช่วยเปลี่ยนมันฝรั่งและมันเทศมาให้หมู่บ้าน ไม่อย่างนั้นโศกนาฏกรรมการอดตายก็อาจจะเกิดขึ้นในหมู่บ้านโจวได้

โจวต้าฝูถือมันฝรั่ง 10 จินกลับบ้านอย่างภาคภูมิใจ

เขามีสิทธิ์จะภูมิใจ เพราะสามารถนำอาหารกลับบ้านได้ถึง 10 จิน

“จะภูมิใจอะไรกันนักหนา ครั้งหน้าถ้ายังกล้าบุกเข้าป่าอีก จะตีขาให้หักเลย” พ่อของโจวต้าฝูพูดพร้อมกับถลึงตาใส่เขา

อีกอย่าง ล่ากวางได้ตัวหนึ่งกลับมา แต่แลกกับมันฝรั่งแค่ 10 จิน เธอจะดีใจอะไรขนาดนั้น? ถ้าโง่ขนาดนี้ก็ล่ากวางได้แล้วทำไมไม่เอาไปในเมือง จะได้ไม่ต้องแบ่งให้คนอื่น

โจวต้าฝูไม่กล้าเถียงพ่อ เขาหยิบซาลาเปาเนื้อที่ยังไม่ได้กินออกมา แล้วแบ่งให้กับน้องๆ สามคน

“พี่ ซาลาเปาเนื้ออร่อยจัง”

น้องๆ ของเขากินเสร็จแล้วก็เลียนิ้วซ้ำแล้วซ้ำเล่า

…

หัวหน้าหมู่บ้านตามพวกที่แบกก้านเจาะและอุปกรณ์อื่นๆ มาที่บ้านของปู่โจวอี้หมิน

ในห้อง คุณย่าของโจวอี้หมินและป้าสามกำลังตัดผ้าอยู่ ทั้งคู่ชมไม่ขาดปากว่าผ้านี้ดีมาก โดยเฉพาะป้าสามของ          โจวอี้หมิน ที่ถึงแม้จะโตขนาดนี้แล้วก็ยังไม่เคยสัมผัสผ้าทั้งม้วนมาก่อน

ลูกๆของเธอนี่ช่างโชคดีจริงๆ ที่ได้มีพี่ชายที่เก่งกาจขนาดนี้

นอกจากจะให้ข้าวให้น้ำแล้วยังจะให้เสื้อผ้าใหม่ๆใส่อีก เธออดไม่ได้ที่จะคิดว่าที่สามีของเธอเลือกถูกแล้วที่ดูแลปู่กับย่าของโจวอี้หมิน

ตลอดหลายปีมานี้ โจวซู่เฉียงแทบจะทำตัวเป็นลูกชายแท้ๆ ของพวกท่าน

ผลแห่งความดีนั้นเริ่มกลับมาตอบแทนพวกเขาแล้ว

พอคิดถึงตรงนี้ เธอก็รู้สึกว่าความลำบากทั้งหมดที่ผ่านมานั้นมันไม่สูญเปล่าเลย

“ตัดเสื้อผ้าให้ใหญ่หน่อย เด็กๆ โตเร็ว” คุณย่าบอก

“ค่ะ! ฉันรู้ค่ะ”

ด้านนอก โจวอี้หมินแจกบุหรี่ให้พวกที่ช่วยยกอุปกรณ์สำหรับปั๊มน้ำ คนละมวน

พวกนั้นรับบุหรี่มาแต่ก็ไม่กล้าสูบ

“อี้หมิน ครั้งนี้ต้องขอบใจนายมากจริงๆ” หัวหน้าหมู่บ้านพูดกับโจวอี้หมิน

“หัวหน้า ไม่ต้องพูดอย่างนั้น พวกคุณเอาสัตว์ล่ามาให้ผมก็เหมือนกับส่งผลงานมาให้ผมเหมือนกัน เราต่างก็ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ผมเองก็ยังไม่มั่นใจว่าจะได้เป็นพนักงานประจำ พอส่งหมูป่าสองตัวไปที่โรงงานก็ดูแน่นอนขึ้น” โจวอี้หมินพูดยิ้มๆ

“งั้นก็ดี คราวหน้าถ้ามีสัตว์ล่าอีก จะส่งให้หมดเลย” หัวหน้าหมู่บ้านรีบให้คำมั่น

คุณปู่ของโจวอี้หมินจิ๊ปากขึ้นมา “นายนี่ก็ยังพอมีสำนึกอยู่บ้าง”

หัวหน้าหมู่บ้านไม่กล้าสวนกลับ แม้เขาจะอายุมากแล้ว แต่เขามีศักดิ์เป็นรุ่นน้องปู่ของโจวอี้หมินอีก เขาต้องเรียกปู่ของโจวอี้หมินว่า “ลุง”

“ว่าแต่ อันนั้นเอาไว้ทำอะไรเหรอ?” หัวหน้าหมู่บ้านชี้ไปที่อุปกรณ์พวกนั้นแล้วถามด้วยความสงสัย

“นั่นเป็นปั๊มน้ำมือหมุน ผมจะขุดบ่อน้ำบาดาลไว้ตรงนั้น แล้วติดตั้งปั๊มนี้ลงไป พวกคุณว่างไหม? ถ้าว่างก็ช่วยผมหน่อย”

“โอ้? นายรู้ได้ยังไงว่าตรงนั้นมีน้ำ?”

หัวหน้าหมู่บ้านและคนอื่นๆ ดูประหลาดใจมาก

การช่วยขุดบ่อไม่ใช่ปัญหา แต่การขุดบ่อน้ำนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ต้องเข้าใจว่าบ่อน้ำเก่าของหมู่บ้านนั้นใช้กำลังทั้งหมู่บ้าน และใช้เวลาขุดถึงหนึ่งสัปดาห์

การขุดบ่อน้ำนั้นเป็นเรื่องที่ไม่แน่นอนเอามากๆ

ก่อนอื่นต้องเลือกสถานที่ให้ดี ถ้าเลือกผิดล่ะก็ ขุดลงไปสี่ห้าจั้ง (ประมาณ 13-17 เมตร) ก็ยังไม่เจอน้ำ บางทีอาจจะขุดได้น้ำเค็มที่กินไม่ได้ หรือไม่ก็ขมจนกินไม่ได้ เสียเวลาไปหลายวันเปล่าๆ

“มีหรือไม่มี เดี๋ยวเจาะก็รู้ ใช้เวลาแค่ชั่วโมงสองชั่วโมงเท่านั้นเอง” โจวอี้หมินบอก

ชั่วโมงสองชั่วโมงเอง?

งั้นก็ไม่เป็นไร ถือว่ามาเล่นกันก็ได้!

หัวหน้าหมู่บ้านจึงสั่งให้พวกที่ช่วยขนย้ายอุปกรณ์เมื่อกี้ไปช่วยงานโจวอี้หมินต่อ

“อี้หมิน ต้องทำยังไง บอกมาเลย” หนึ่งในคนงานที่ช่วยยกของพูดพลางถกแขนเสื้อขึ้น

เวลานั้น โจวซู่เฉียงก็เดินเข้ามาพอดี

“นี่คือก้านเจาะ นายต้อง...” โจวอี้หมินอธิบายให้พวกเขาฟัง

“เดี๋ยวเราจัดการเอง”

โจวซู่เฉียงกับหนุ่มกำยำอีกสองคนเริ่มทำตามที่โจวอี้หมินบอกทันที เจาะลงไปในจุดที่โจวอี้หมินระบุ

วิธีการขุดแบบนี้ พวกเขาไม่เคยเห็นมาก่อน ทำให้รู้สึกแปลกใหม่มาก แม้จะไม่คาดหวังว่าจะขุดน้ำได้จริงๆก็ตาม

(จบบท)